Одоогоос 1 сая орчим жилийн тэртээд Монгол нутагт эртний хүн суурьшсан болохыг бодит баримтаар баталгаажуулж, 34 мянган жилийн тэртээд оршин амьдарч байсан эртний хүний гавлын ясны хэсгийг илрүүлэн, гений хувьд 3 хувь нь Евразийн орчин үеийн хүнийхтэй тохирч буйг тогтоон homo sapiens буюу ухаант хүн болохыг нотолжээ.Монгол Алтайд орших мөнх цэвдгийн булшийг нээж, олон тооны хосгүй үнэт олдворуудыг илрүүлэн дэлхийн археологийн шилдэг 10 нээлтийн нэгд шалгарчээ. Монгол Алтайн хадны зураг, Хүрлийн үеийн буган хөшөөт цогцолбор дурсгал, Эзэн Чингис хаантай холбоотой, Монголын нууц товчооны үйл явдал болсон түүхэн дурсгалт газрыг судлан, Бурхан Халдун уул, түүнийг хүрээлсэн тахилгат газар нутгийг ЮНЕСКО-ийн Дэлхийн соёлын өвд тус тус бүртгүүлсэн байна.Хүннүгийн язгууртны булшны судалгааг гүйцэтгэж олон арван бүтээл хэвлэн нийтэлж, олон улсын үзэсгэлэн зохион байгуулж, дэлхий дахинд Монголын тулгар төр Хүннү гүрний судалгааг сурталчлан таниулсны үр дүнд 2011 оноос эхлэн Монголын тулгар төр Хүннү гүрэн байгуулагдсаны ойг албан ёсоор тэмдэглэж, 2014 онд Монгол нутаг дахь Хүннүгийн язгууртны булш оршуулгын 5 дурсгалт газрыг (Ноён уул, Гол мод I, Гол мод II, Дуурлиг нарс, Тахилтын хотгор) ЮНЕСКО-ийн Дэлхийн соёлын өвийн урьдчилсан жагсаалтад бүртгүүлжээ.Одоогийн байдлаар Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээс Хүннүгийн 370 орчим оршуулгын дурсгалт газар, бүрэн бус тоогоор 15000 гаруй булш, 30 орчим хот суурины дурсгалыг шинээр илрүүлэн баримтжуулжээ. Өдгөө илэрч мэдэгдээд буй хүннүгийн булш, оршуулгын дурсгалууд 90 хувь нь Монгол улсын нутаг дэвсгэрээс, үлдсэн хэсэг бүс нутгийн хэмжээнд тархсан нь Хүннү гүрний голомт нутаг одоогийн Монгол улсын нутаг дэвсгэр байсныг хөдөлшгүй баримт гэрчилсэн. Нүүдэлчдийн төмөрлөг үйлдвэрлэлийн судалгаагаар Хүннүгийн үйлдвэрлэлийн 10 гаруй дурсгалт газрыг шинээр нээн илрүүлж, төмөрлөг боловсруулалтын судалгааг цоо шинэ төвшинд гаргаад байна.Орхоны хөндийн археологийн дурсгалын судалгааг гүйцэтгэж ЮНЕСКО-ийн Дэлхийн соёлын өвийн жагсаалтанд бүртгүүлж, музейн үзмэр, олдвор эд өлгийн баялаг сан хөмрөг бүрдүүлж, Хархорум музей, ил үзмэр, үзэсгэлэн зохион байгуулах боломж нөхцөлийг хангаж, аялал жуулчлалын сүлжээнд холбож, улс орны эдийн засагт томоохон хувь нэмрийг оруулжээ.Монголын хадны оршуулгын өвөрмөц дурсгалын судалгааг эрчимжүүлж, одоогоор 100 гаруй оршуулгыг Монгол нутгаас нээн илрүүлж эрдэм, инжилгээний эргэлтэд оруулаад байна. Олон нийтэд харьцангуй сайн танигдсан “Алтайн ятга”, “Адидас” гутал зэрэг ховор нандин олдворууд хадны оршуулгын дурсгалаас илэрч олдсон билээ.VIII-IX зууны Уйгурын хаант улсын сүр жавхлант нийслэл Орду балык хэмээх их хотын туурийн малтлага судалгааг сэргээн 44 кв.км талбайг эзлэн оршин байсныг тогтоон, давхар хэрэмт байгууламж, их хэрмийн доторх суварга, байгууламж, гадна суварга, энгийн оршин суугчдын дүүрэг зэрэг чухал хэсгүүдийг малтан судалж, иж бүрнээр нь баримтжуулан, Уйгурын соёл, амьдралын хэв маягийг гүн гүнзгий өөрчилсөн, сайтар төлөвлөн байгуулсан хотын загварыг сурталчлан таниулах судлах ажлыг гүйцэтгэж байна.Түрэгийн Билгэ хааны тахилын онгонд малтлага судалгаа явуулж, түүний тахилд өргөсөн эрдэнэсийг илрүүлэн, сэргээн засварлаж, үндэсний музейн сан хөмрөгийг баяжуулж, “Хөшөө цайдам” музей байгуулагдах боломж нөхцөлийг бүрдүүлж, аялал жуулчлалын сүлжээнд холбожээ.Хожуу Түрэгийн хаант улсыг байгуулсан Кутлуг Элтэрэс хааны тахилын онгон, гэрэлт хөшөөг шинээр нээн илрүүлээд байна. Мөн Сүхбаатар аймгийн нутаг “Донгойн ширээ” хэмээх газарт 14 гэрэлт хөшөө бүхий өвөрмөц тахилын онгон илрүүлэн судалж, түрэг, уйгурын үед холбогдох тамга тэмдэг, бичээс бүхий хамгийн олон гэрэлт хөшөөтэй, хамгийн зүүн захын томоохон цогцолбор дурсгал болохыг тогтоосон байна. Хятаны үеийн хот суурины судалгааг эрчимжүүлж, 3D дижитал баримтжуулалт хийж, Чин толгой, Хэрмэн Дэнж, Эмгэнт, Хар Бухын балгас, Хэрлэн Барс хотын суварга зэрэг дурсгалд малтлага судалгаа явуулж олон тооны олдвор илрүүлэн, Хэрлэн, Туул, Орхон голыг дагасан эртний худалдааны замын дагуу байгуулагдсан хотуудыг тогтоон, тэдгээрийг дамжсан тал нутгийн торгоны зам салбарлаж байсныг баримтаар нотолсон зэрэг шинжлэх ухааны олон арван нээлтүүдийг хийжээ.Шинжлэх ухааны технологийн сангаас хэрэгжүүлсэн эрдэм шинжилгээний төслүүдийн хүрээнд илэрч сэргээн засварлагдсан олон зуун олдвор, эд өлгийн зүйлс өдгөө “Чингис хаан” үндэсний музей, Монголын үндэсний музей, Хархорум музей, Хөшөө Цайдам музей, Өмнөговь, Хэнтий зэрэг аймгуудын музейн үзмэрийн санг баяжуулж, Монголын өв соёлыг олон улсад сурталчлан түгээн дэлгэрүүлж байна.
