Монгол Улсын Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ № 11924

Тодорхойлолт: Сарлагийн түүхий шинэ сүүгээр өвөрмөц технологийн дагуу боловсруулж үйлдвэрлэдэг уураг, төрөл бүрийн амин дэмээр баялаг, илчлэг өндөртэй,  амт чанар сайтай экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн. 100 г сүүн хурууданд агуулагдах тослог 28-32%, уураг 37-50%, чихэр 10-15%, эрдэс 3-4%, илчлэг чанар 450-510 ккал байна.

Зориулалт: Хүний хоногийн уураг болон витамин эрдэс бодисыг нөхнө.

Шинэлэг байдал, давуу тал, ач холбогдол: Нутаг усандаа “Тамирын цагаан ааруул” гэж нэршсэн сүүн хуруудыг 40-өөд жилийн өмнө цагаан идээний үйлдвэрт үйлдвэрлэлийн хэд хэдэн дамжлагаар үйлдвэрлэдэг байсныг өөрчлөн өрхийн жижиг аж ахуйн нөхцөлд үйлдвэрлэх хялбар технологийг боловсруулан үйлдвэрлэлд шилжүүлснээр борлуулалт сайтай, малчин өрхийн мөнгөн орлогыг нэмэгдүүлэхээс гадна уламжлалт цагаан идээ боловсруулахыг бодвол хөдөлмөр хөнгөвчилсөн цаг бага зарцуулдаг, хадгалахад чанараа алдахгүй, хэрэглэгчдийн таашаалд нийцсэн зах зээлийн эрэлт ихтэй брэнд бүтээгдэхүүн юм.

Хэрэглэх арга: Хоногт 200-300 граммаар хэрэглэхэд тохиромжтой.

Монгол Улсын Ашигтай Загварын гэрчилгээ №3257

Тодорхойлолт: Тэжээлийн буурцагт ургамлаар 18, 20, 22 хувийн  протеины агууламж төрөл бүрийн малд зориулан 3 төрлийн жорыг боловсруулав. Эдгээр жор нь Монгол улсын MNS 2607:2008 стандарт бүхий бүрэн найрлагат багсармал тэжээлтэй харьцуулахад 5.8-9.5 хувиар протеины агууламж  өндөртэй, 2.5-2.9 хувиар эслэг багатай байна.

Зориулалт: Бүх тарлийн малд зориулсан уурагт нэмэгдэл тэжээл

Шинэлэг байдал, давуу тал, ач холбогдол: Царгасны хорголжин тэжээлээр өвлийн улиралд сүүний чиглэлийн Алатау үүлдрийн үнээг тэжээхэд сүүний гарц 2.14 литр буюу 26.7 хувиар нэмэгдэж байв. Харин сүүнд агуулагдах тослогын хэмжээ 0.4 буюу 12.5 хувиар, тосгүй хуурай бодис 0.7 ба 8.4 хувиар, уураг 0.1 хувиар тус тус нэмэгдсэн бол малын эрүүл мэндийг тодорхойлдог үзүүлэлтийн нэг болох цахилгаан дамжуулах чадвар 0.1 хувиар буурсан үзүүлэлт ажиглагдаж байв. Мөн бэлчээрийн маллагаатай өсвөр үхэрт царгасны хорголжин тэжээлийг амьдын жингийн 20%-тай тэнцэх хэмжээтэй нэмэгдлээр өгөхөд хоногийн нэмэгдэл жин 0.22 граммаар нэмэгдэж байв.

Хэрэглэх арга: Саалийн үхэрт хоногт 3.0 кг, өсвөр үхэрт 2.6 кг тэжээлийг малын хоногийн нормд тулгуурлан услахаас өмнө, оройд хуваан өгнө. Борлуулах цэг: ХААИС, Мал аж ахуйн эрдэм шинжилгээний хүрээлэн

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын 2020 оны 6 сарын 17-ны өдрийн А-218 дугаар тушаалаар уг үхрийг сүү-махны чиглэлийн үүлдрийн хэсгээр баталж “Буган халиун” гэж нэрлэсэн юм.

Тодорхойлолт: Төв аймгийн Батсүмбэрийн сангийн аж ахуйд /хуучин нэрээр/ Монгол үхрийг Алатау үүлдрийн үхрээр сайжруулах үржлийн ажлыг 1957 оноос системтэйгээр эхлүүлж, олон арван жил явуулсан эрдэм шинжилгээ-үйлдвэрлэлийн ажлын үр дүнд манай орны байгаль цаг уурын нөхцөлд дасан зохицож, өсөн үржиж, ашиг шимээ өгч байгаа Монгол үхрийн тэсвэрт чанар, сайжруулагч үүлдрийн ашиг шим арвин өгөх генетик чадамжийг шингээсэн өвөрмөц онцлог бүхий биеэ даасан сүрэг бий болж 2019 оны мал тооллогын дүнгээр зөвхөн энэ аж ахуйд 23 мянга гаруй шинэ үхэр сүрэг бий болсон байна.

Зориулалт: Сүү-махны чигэлээр өсгөн үржүүлэх, монгол үхрийн сүү болон мах ашиг шимийг нэмэгдүүлэх зорилгоор селекцийн үндсэн материал болгон ашиглах. “Буган халиун” үүлдрийн хэсгийн үхэр нь

• Биеийн хийц, галбирын хувьд Монгол үхрээс харьцангуй том.
• Фермерийн нөхцөлд Буган халиун үнээ саалийн 305 хоногт дунджаар8 хувийн тослогтой 2367 литр сүү өгч байгаа нь Монгол үүлдрийн үнээнээс 3 дахин их, амьдын жингээр 15-18 хувиар илүү байдаг.
• Сүргийн нөхөн үйлдвэрлэлийн судалгаагаар сүүлийн 5 жилийн дунджаар төл бойжилт 100 эхээс 92.9, хээл хаялт 0.62, сувайралт 6.2, нас гүйцсэн болон өсвөр үхрийн зүй бус хорогдол 2.3, төлийн хорогдол 4.5 хувь байдаг.
• Үр ашгийг тооцоход урин дулааны улиралд 80 гаруй, хүйтэн сэрүүний улиралд 30 орчим хувийн ашигтай байдаг онцлогтой юм.

Хот суурин газрын хүн амын сүү цагаан идээний хэрэгцээг хангахад улирлын хамааралгүйгээр жилийн турш тасралтгүй сүү нийлүүлж байгаагаар нийгэм эдийн засагт өндөр ач холбогдолтой.    

Монгол Улсын Оюуны Өмчийн Газрын Даргын 2019 оны 04-р сарын 30-ны өдрийн А/56 тоот тушаал. Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ  Дугаар: 10639

Тодорхойлолт: Монгол оронд нутагшуулж буй Альпин үүлдрийн ямааны сүүгээр бяслаг үйлдвэрлэх (Чеддар, Моззарелла, Свисс, Коттаже) боломжийг тооцоолоход гарц 16.73-34.39% байсан. Альпин үүлдрийн ямааны сүүгээр Франц улсын технологи болон анхдагч өсгөвөр ашиглан бяслаг хийж туршив. Бяслаг нь хадгалалт даах чадвар бага зэрэг сул боловч амт, чанарын  хувьд адил төсөөтэй байсан учир манай оронд үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх боломжтой гэж үзэж байна. Энэхүү судалгааны ажлын хүрээнд Фета, Брие бяслаг хийх технологийн горим боловсруулан Франц улсын бяслаг хийх технологийг Монгол оронд нутагшуулах боломжтой гэж үзсэн.

Зориулалт: Сувилалын шинж чанар өндөртэй, импортыг орлохуйц сүүн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх технологийг нутагшуулах Шинэлэг байдал, давуу тал, ач холбогдол: Сувилалын шинж чанар өндөртэй, импортыг орлохуйц сүүн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх технологийг нутагшуулах ажлын үндэс Хэрэглэх арга: Шинэ нэр төрлийн импортыг орлох сүүн бүтээгдэхүүн болох Брие, Фета бяслаг үйлдвэрлэлд Борлуулах цэг: Юу Энд Эй Мон ХХК  

Монгол Улсын Оюуны Өмчийн Газрын Даргын 2019 оны 04-р сарын 30-ны өдрийн А/56 тоот тушаал. Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ  Дугаар: 10638

Тодорхойлолт: Монгол бяслаг хийх уламжлалт технологи нь  манай ард түмний дунд эрт дээр үеэс түүхчлэгдэж, монголын өндөрлөгийн нүүдэлчин, малчид ахуйн  нөхцөлд ашиглаж  ирсэн, одоог хүртэл үр хойчдоо өвлүүлэн үлдээж буй үнэт технологи юм. Үүний  гол зарчим дулаан - хөрөнгийн ээдүүлэлт  дээр тулгуурлан судалгааг явуулсан. Уламжлалт аргаар бяслаг үйлдвэрлэхэд хөрөнгөлөх үеийн температур, ээдэм үүсэх үеийн рН-ийн утга болон бяслагны гарц зэрэг нь эерэг шүтэлцээтэй байна. Ямааны сүүгээр хийсэн бяслагны химийн найрлагын хувьд авч үзэхэд хүчиллэг 155^оТ,  хуурай бодис 94,33%, кальци 1,59% байсан.  Мөн эрдэс бодис 5,25%, чийг 5,67%, тос 32,9%, уураг 53,88%, тус тус эзэлж байна. Уламжлалт технологийн горим тогтоосон

Зориулалт: Уламжлалт технологийг ашиглан гарц, чанар өндөртэй бяслаг үйлдвэрлэх горим тогтоон цаашид ашиглах Шинэлэг байдал, давуу тал, ач холбогдол: Монгол бяслагыг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх гарцыг нэмэгдүүлэхэд чиглэгдсэн Борлуулах цэг: Арвайн милк ХХК

Монгол Улсын Оюуны Өмчийн газрын 2019 оны 08 сарын 20 өдрийн А/130 дугаар тушаалаар олгов.

Тодорхойлолт: “Баруун бүсийн ноолуурын чиглэлийн ямаанд малчдын нөхөрлөлд түшиглэсэн үржлиийн хөтөлбөр боловсруулах үндэслэл” онолын суурь судалгааны төслийн хүрээнд малчдын бүлгийн ноолуурын чиглэлийн ямааг  ноолуурын болон амьдын жингээр хээлтүүлэгчдийг шилэн сонгож, үржлийн үнэлгээг тогтоосон

Зориулалт: Малчид фермерүүд үржлийн шилмэл малаа фенотип болон удам гарвалын үнэлгээ дээр үндсэлэн шилэн сонгох

Шинэлэг байдал, давуу тал, ач холбогдол: Үржлийн малын ашиг шимээр шилэн сонгох, үржлийн үнэлгээ хийх давуу тал, ач холбогдолтой

Зориулалт: Малчид фермерүүд үржлийн ажлаа төлөвлөх боломжтой, зохиогчийн  онолын мэдлэг, туршилт, судалгааны ажлын үр дүнд тулгуурлан зохиосон.

Тодорхойлолт:  “Баруун бүсийн ноолуурын чиглэлийн ямаанд малчдын нөхөрлөлд түшиглэсэн үржлиийн хөтөлбөр боловсруулах үндэслэл ” онолын суурь судалгааны төслийн хүрээнд туршин ноолуурын чанар болон амьдын жингээр шилмэл хээлтүүлэгчдийг ашиглавал ямар хэмжээгээр сүргийн дундаж ашиг шимийг нэмэгдүүлэхийг төлөвлөсөн.

Шинэлэг байдал, давуу тал, ач холбогдол: Үржлийн малын ашиг шимүүд нь дараагийн үе удамд хэрхэн удамшин нэмэгдэхийг урьдчилан төлөвлөж, үр дүнг хянах давуу тал, ач холбогдолтой